Een zero waste verjaardag vieren doe je zo

Cadeaus, aankleding, hapjes en drankjes: in zero waste stijl je verjaardag vieren kan op verschillende manieren. We delen onze tips met je. En het leuke is: deze zijn net zo makkelijk toe te passen op andere feestelijkheden, zoals bruiloften, de kerstdagen of feestelijke etentjes.

Net als over de badkamer krijg ik tijdens workshops Zero Waste vaak vragen over feestmomenten. Want gaat dat wel samen, zero waste en feestelijke gelegenheden? Wat zijn fijne zero waste cadeaus? En wat te doen met de aankleding van je feest? Geen nood, we helpen je uit de brand! Voor ons een actueel thema, want zoon Miko viert bijna zijn eerste verjaardag! Vier jij jouw volgende verjaardag ook op een zero waste wijze?

Zero waste cadeaus

Bij een feest horen cadeaus. Toch? Het lijkt er wel op, want er zijn zoveel gelegenheden waarbij de reclame ons doet geloven dat we (materiële) cadeaus moeten geven. Wat mij betreft zijn we daar wat in doorgeslagen. Want wat je met een cadeau probeert te bereiken kan je ook op andere, niet-materiële wijze tonen. Een kaartje met een tekst recht uit het hart om dankbaarheid te tonen, bijvoorbeeld. Je blijdschap uiten door spontaan bij iemand langs te gaan. Als verrassing een speciaal gerecht bereiden voor een ander. Vraag jezelf eens af wat jouw intentie is en hoe je daar uiting aan wil geven. Een cadeau geven wordt dan veel specialer!

Of je nu wel of niet voor iets materieels gaat en of je wel of niet ‘gewoon’ iets uit de winkel koopt, voor een zero waste cadeau gaan kan altijd. Kies maar uit de lijst hieronder wat het beste bij je past. En combineer naar eigen inzicht.

• Bied je hulp aan, want daar kan je iemand soms nog blijer mee maken dan met een materiaal cadeau. Twee rechterhanden? Bied eens aan om een klus in huis te doen. Groene vingers? Help een dag in de tuin. Handig met de naaimachine? Repareer een kapot kledingstuk. Een ster in de keuken? Maak een driegangendiner voor de ontvanger. Ervaring met kinderen? Geef een oppasavond cadeau. Wees creatief! Iedereen kan wel iets waar een ander met smart op zit te wachten. Bijvoorbeeld omdat ze het zelf niet kunnen, niet willen of er geen tijd voor hebben.

• Shop in eigen huis. Ja, het is oké om iets van jezelf door te geven aan een ander. Zoals een boek dat je gelezen hebt en bij de ontvanger vindt passen. Of een boek dat ongelezen in de kast staat en dat je (wees maar eerlijk naar jezelf) niet gaat lezen. Andere voorwerpen uit eigen huis die ik wel eens cadeau heb gedaan: een mooie ketting die ik niet droeg, een fles wijn uit onze té grote voorraad, een doosje speciale thee, een gelezen tijdschrift, een ongeopende fles douchegel die ik niet zou gaan gebruiken.

• In dezelfde categorie, maar breder: geef een tweedehands cadeau. Koop bij de kringloop, kijk op Marktplaats of sla je slag op de rommelmarkt. Zo kochten wij op Koningsdag kleding, boeken en speelgoed voor Miko op de vrijmarkt. De allereerste keer dat ik een tweedehands cadeau kocht kan ik me goed herinneren. Een collega ging met zwangerschapsverlof en ik gaf haar een boek uit de kringloop. Heel eerlijk: ik durfde er toen niet bij te vermelden dat het tweedehands was. Ik was bang dat ze zou zien dat het boek gelezen was en dat ze dat karig zou vinden. Hoe anders is dat nu: bij het geven vermeld ik blij en trots dat ik geslaagd ben het cadeau tweedehands te vinden. Vraagt iemand mij om mijn wensen voor mijn eigen verjaardag, dan geef ik expliciet aan dat ik tweedehands cadeaus kan waarderen. Want er bestaan al zoveel spullen dat ik het fijn vindt dat er voor mij niet nóg iets nieuws gemaakt hoeft te worden.

• Geef een nuttig cadeau. Ja, hiermee bedoel ik bijvoorbeeld sokken of onderbroeken 😉 Spullen die je ook zou kopen als je ze niet zou krijgen. Dat klinkt wellicht wat saai, maar de ontvanger is er ongetwijfeld blij mee. Zo vraag ik elk jaar voor Sinterklaas een shampoobar. Ideaal, omdat ik die toch nodig heb. Ik ben er elke keer weer blij mee.

• Geef een herbruikbaar product. Ik zette al eens vijftig wegwerpproducten op rij waar een herbruikbare variant van bestaat. Van mijn mijn vorige werkgever kregen we als kerstcadeau een uitwisbaar notitieboek. En zelf heb ik een keer wasbare wattenschijfjes cadeau gedaan aan een vriendin.

• Maak je eigen cadeau. Stek een plantje. Bak iets lekkers. Stel een kruidenthee samen. Pluk een bosje bloemen uit je eigen tuin. Maak zelf afwasmiddel, tandpasta of deodorant. Van de broer van Bouke krijgen we regelmatig een fles zelfgemaakte vlierbloesemsiroop cadeau. Heerlijk! En van mijn ouders kregen we vorig jaar een zelfgemaakte wc-rolhouder cadeau. Die hangt nog steeds in ons tiny house 🙂

• Doe een ervaring cadeau. Bijvoorbeeld een diner of lunch, een saunabezoek, een massage, een dagje uit, een concert, een workshop. Of denk aan een (proef)les op een sport of een (proef)abonnement op een tijdschrift. Het is helemaal leuk als je de activiteit samen met de ontvanger doet. Dan heb je driedubbel plezier: van het geven van het cadeau, van de gezelligheid met de ontvanger én van de activiteit zelf. Zo kreeg Bouke voor zijn verjaardag een avondje klimmen cadeau van zijn broer. En mijn zus en ik gaan binnenkort een kleurenanalyse doen. Mijn cadeau voor haar verjaardag.

• Geef iets dat op gaat. Laatst kreeg ik een set kaarten cadeau. Die komen mooi van pas, want ik verstuur graag kaarten. Een fijn verzorgingsproduct kan ook. Of iets te eten of te drinken. Zoals (verpakkingsvrije) bonbons die je meeneemt in een leeg jampotje. Of koffiebonen voor een koffieliefhebber. Helemaal mooi als het product vegan, biologisch of lokaal is. En als je zeker weet dat de ander het gaat gebruiken. Want anders zadel je ze op met iets waar ze niet op zitten te wachten.

• Koop lokaal en/of offline. Zo hoeft je cadeau minder afstand af te leggen. Een boek van de lokale boekhandel in plaats van via een online warenhuis. Een bierpakket van een lokale bierbrouwerij of een fles wijn van Nederlandse bodem. Of een plant of bloemetje uit de lokale pluktuin. Het leuke is dat je hiermee meteen een kleine ondernemer ondersteunt.

• Geef iets dat lang meegaat. Zoals een voorwerp van kwalitatief goede materialen. Of iets dat meegroeit met een kind. Ja, soms betaal je daar iets meer voor, maar op de lange termijn kost het minder.

• Geef iets van gerecycled materiaal. Want zo ondersteun je bedrijven die circulair produceren. Er komen steeds meer producten van gerecycled plastic beschikbaar. En wil je een kaart sturen, kies er dan een van gerecycled papier. Of van olifantenpoep. Ja, die bestaan echt!

• Geef iets van de verlanglijst. In mijn familie zijn we van de verlanglijsten. Bouke vindt dat maar saai. Hij bedenkt liever zelf een cadeau. Daar is zeker wat voor te zeggen. Het fijne van een verlanglijst is wel dat je zeker weet dat je iets geeft dat gewenst is. En dat niet na het feest achterin de kast of in de kringloopdoos belandt. Na de geboorte van Miko kregen we vaak de vraag of er nog spullen waren die we nodig hadden. Ideaal, want in de weken en maanden na de geboorte ontdekten we gaandeweg wat we nog konden gebruiken. Hoe fijn dat onze familie en vrienden ons zo iets konden geven waar we blij van werden. Maak vooral zelf de afweging of je gaat voor de charme van zelf een cadeau bedenken of voor het gemak van iets kopen van een verlanglijst. Ken je de ontvanger goed, dan lukt het ongetwijfeld om het te combineren: zelf een cadeau bedenken waarvan je óók weet dat de ander het waardeert.

• Geef een cadeaukaart cadeau. Ik heb getwijfeld of ik deze in het rijtje zou zetten. Want het lijkt handig dat de ontvanger met een cadeaubon zelf iets kan uitzoeken uit de winkel. Toch geef ik tegenwoordig geen cadeaubonnen voor winkels meer. Omdat ik mensen zo stimuleer om nieuwe spullen te kopen. Spullen die ze misschien niet echt nodig hebben. En daar wil ik liever niet toe aanzetten. Mijn ervaring is ook dat cadeaubonnen nogal eens in de la belanden en vergeten worden. Zonde! Ook hier geldt weer: bepaal voor jezelf wanneer een cadeaubon wel en niet geschikt is.

• Geef niks. Huh!? Ja, uiteindelijk zou je aanwezigheid voldoende moeten zijn om een bijzonder moment te hebben met je dierbaren. Want zoals ik aan het begin al schreef gaat het om de intentie achter een samenkomst. En niet om het cadeau dat je wel of niet meebrengt.

Bonustip! Wil je een kaart sturen? Kies dan een kaart waar geen plastic verpakking omheen zit. Een simpele manier om afval te verminderen. Ga ook voor een kaart zonder envelop. En voor een kaart in het model ansichtkaart. Dat scheelt papier. Heb je thuis nog kaarten liggen die je ooit hebt gekregen, maar niet wil houden? En die je kunt openklappen? Ik snij wel eens de voorkant van mooie kaarten af en gebruik deze opnieuw. Helemaal zero waste: maak je eigen kaarten van oud papier. Dat heb ik zelf nog nooit gedaan (en zie ik eerlijk gezegd ook niet zo snel gebeuren). Jij wel?

Zero waste cadeauverpakking

Goed, je hebt een cadeau gevonden. Dan rijst de vraag: hoe pak ik dat in? Mijn wedervraag: moet het ingepakt worden? Of kan het ook zonder verpakking? Een juist antwoord is er niet. Beslis gewoon per situatie voor jezelf of je je cadeau wel of niet wil inpakken.

Ga je wél voor inpakken, dan zijn er volop zero waste alternatieven voor inpakpapier dat je na gebruik weggooit. Bewaar inpakpapier dat nog heel is en gebruik het een volgende keer opnieuw. Pak je cadeau in in oude kranten. Gebruik kindertekeningen die teveel zijn om te bewaren. Ga op zoek naar oude land- of wegenkaarten die ongebruikt in je kast liggen. Of gebruik een lege (schoenen)doos. Zelf doe ik vaak een strik of lint om een cadeau heen. Zo geef ik een feestelijke touch aan het cadeau zonder wegwerp-inpakpapier te gebruiken. Na het uitpakken vraag ik de ontvanger of ze het lint willen houden. Is het antwoord nee (en dat is meestal het geval), dan neem ik het mee naar huis om opnieuw te gebruiken.

De Japanners gebruiken speciale doeken om cadeaus te verpakken. Furoshikidoeken, heten ze. Er zijn zelfs tientallen knooptechnieken om de doeken vast te maken zonder lint, touw of plakband. Een speciale furoshikidoek heb je echter niet nodig, want elk stuk textiel volstaat als cadeauverpakking. Ik gebruik bijvoorbeeld wel eens een dunne sjaal. Die vraag ik na het uitpakken weer terug. En nee, dat vinden mijn vrienden en familie niet raar, want ze weten dat ik aan zero waste doe 😉

Zero waste decoratie

Skip de ballonnen! Want ze zijn maar één keer te gebruiken. Ze vervuilen de natuur als je ze oplaat. En voor vogels en andere dieren zijn de restanten niet fijn om in hun maag te krijgen. Ga liever voor herbruikbare versiering. Zoals de zelfgemaakte vlaggenlijn van stof die ik ooit van mijn zusje cadeau kreeg. Bij elke feestelijke gelegenheid hang ik ‘m op. Ik word er elke keer blij van om naar te kijken. Want: met liefde gemaakt én lief voor de aarde.

Maak confetti van herfstbladeren of oud papier. Gebruik lege jampotjes om een waxinelichtje in te zetten. Koop in de kringloop een lap stof en gebruik dat als tafelkleed of -loper. Scoor een tweedehands lampenslinger via Marktplaats. En ben je op zoek naar kerstversiering, loop dan aan het eind van het jaar eens de kringloop binnen. Het aanbod aan kerstballen, -slingers en -lampen is er verrassend groot.

Voor je eigen ‘aankleding’ geldt: shop eerst in je eigen kledingkast voordat je iets nieuws koopt. Wie weet heb je nog een vergeten jurk of shirt liggen dat bij de feestelijkheid past. Misschien ontdek je een verrassende nieuwe combinatie. Wil je toch iets nieuws? Probeer dan een tweedehands outfit te scoren. Mijn eigen trouwoutfit was bijvoorbeeld gedeeltelijk tweedehands. Leen kleding van een familielid of vriend(in). Of huur kleding. Het aanbod daarvoor wordt steeds groter.

Zero waste hapjes en drankjes

Ook wat betreft eten en drinken zijn er legio mogelijkheden om te besparen op afval. Doe je inkopen verpakkingsarm of plasticvrij. Ga voor vegetarische of veganistische hapjes. Huur een lokale cateraar in die werkt met biologische en seizoensgebonden producten. Heb je lege verpakkingen van glas, plastic, blik of karton, recycle ze dan netjes. Koop producten in grootverpakking. Bijvoorbeeld een grote zak chips in plaats van een zak met tien mini-zakjes erin. Tegelijkertijd: doe inkopen op maat zodat je niet met een teveel aan hapjes en drankjes zit. Heb je toch leftovers, gooi ze niet weg, maar eet ze de volgende dag op of geef ze aan het eind van de avond mee aan je gasten. Maak zelf een simpel drankje, zoals water met verse munt of aardbeien.

Kies verder voor herbruikbaar servies en bestek. Want wegwerp is wegwerp: dat geldt dus ook voor composteerbaar en recyclebaar wegwerpservies van karton of suikerriet. Heb je niet voldoende servies voor al je gasten, leen dan bij je buren of laat de gasten zelf hun servies meenemen. Op onze tiny house open dagen vragen we de bezoekers bijvoorbeeld om een eigen mok mee te nemen voor koffie of thee. Laat rietjes in het drinken achterwege. Gebruik herbruikbare servetten van stof. Ga voor een stoffen tafelkleed in plaats van een wegwerpexemplaar van papier. En last but not least: koop taart, bonbons en koeken zonder verpakking. Zo haalde ik in Utrecht wel eens cupcakes bij de cupcakewinkel die ik meenam in een eigen bak.

Zo, wat een mogelijkheden om een zero waste verjaardag te organiseren! Welke ideeën pas jij toe?